چرا بیماری سرطان در ایران روز به روز نگران کننده تر می شود؟
به گزارش سلامت باشی، وقتی آمارها از افزایش نگران کننده سرطان در ایران حکایت می کند، امید از دل یک برنامه جامع سر بر می آورد. «طرح ملی مدیریت بهینه و جامع بیماری سرطان» نه فقط جهت درمان، بلکه برای پیشگیری، آگاهی بخشی و عدالت در دسترسی به خدمات تلاش می کند.
به گزارش سلامت باشی به نقل از خبر آنلاین روزنامه اطلاعات نوشت: دکتر جهانگیری، معاون سابق برنامه ریزی و نظارت راهبردی سازمان نظام پزشکی کشور می گوید: برنامه رویارویی با سرطان، طی چند دهه گذشته در نهادهای بین المللی مانند سازمان بهداشت جهانی و سازمان ملل مورد توجه قرار گرفته است و کشورها موظف شده اند برمبنای آن، شاخص هایی برای مدیریت بیماری های غیرواگیر همچون سرطان تعریف کنند. ایران هم در راه این راهبرد جهانی گام برداشته و اهدافی را تعیین کرده است که مقرر بود تا سال ۱۴۰۴ محقق شوند. بر طبق این برنامه، حوزه مدیریت سرطان به چهار بخش اصلی پیشگیری، غربالگری، درمان و بازتوانی تقسیم می شود. بر طبق این برنامه در قسمت های تشخیص به هنگام و درمان، خصوصاً در حوزه های شیمی درمانی و ایمونوتراپی، اقدامات خوبی توسط وزارت بهداشت، بخش خصوصی و خیریه ها انجام شده که امیدبخش است؛ البته برای دستیابی کامل به اهداف این بخش ها نیاز به سرمایه گذاری بیشتر بازهم وجود دارد. متاسفانه در قسمت پیشگیری نتوانسته ایم به اهداف تعیین شده برسیم. برمبنای شاخصهای جهانی، مهم ترین رکن مدیریت سرطان، جلوگیری از بروز بیماری هاست، ولی در ایران در این مورد، هم در طراحی و هم در اجرای اقدامات، ضعف جدی وجود دارد. وی، اصلاح سبک زندگی را محور اصلی بخش پیشگیری می داند که باید در سیاستگذاری ها مورد توجه ویژه قرار گیرد و می گوید: عواملی همچون کم تحرکی، مصرف دخانیات و الکل، آلودگی های محیطی و بیماری های زمینه ای، همگی از مؤلفه های خطر آفرین در بروز سرطان هستند.
برمبنای برنامه ریزی ملی، قرار بود میزان کم تحرکی تا سال ۱۴۰۴ تا ۲۵ درصد کاهش پیدا کند که این هدف تحقق نیافت، حتی در بعضی فاکتورها مانند مصرف دخانیات خصوصاً در بین بانوان، گرایش فزاینده داشته ایم که جای نگرانی است، چونکه دخانیات، خطر مبتلا شدن به چندین سرطان همچون ریه، گوارش و خون را زیاد می کند. متاسفانه نسبت به بحث های زیست محیطی هم بسیار سهل انگاری شده است. از فاکتورهای مهم مبتلا شدن به انواع سرطان باید به تغذیه ناسالم هم اشاره نمود. سبک تغذیه ایرانیها در سالیان اخیر از نوع طبخ غذا گرفته تا نحوه صرف غذا و گرایش به چربی ها و فست فودها گرفتار تغییرات نامطلوبی شده که زنگ خطر را برای سلامت جامعه به ویژه در عرصه سرطان به صدا درآورده است.
باید توجه داشت که آینده موفق برنامه جامع رویارویی با سرطان در گروی توجه جدی تر به مبحث پیشگیری، مشارکت نهادهای مختلف و آگاهی بخشی فراگیر به مردم است. استرس، زمینه ساز بیماری
دکتر جهانگیری، تدوینگر مدل مفهومی «نظام یکپارچه سلامت در عرصه سرطان» در ادامه سخنانش بر تاثیر انکارناپذیر اضطراب و استرس در بروز بیماری سرطان تاکید می کند و می گوید: مدیریت فشارهای روانی یکی از ارکان مهم پیشگیری و کنترل بیماری هاست.
بی نظمی، عامل اصلی اضطراب زندگی روزمره خیلی از افراد جامعه ماست. حالا اگر استرس های شغلی، فشارهای ناشی از تربیت فرزند و چالش های اقتصادی را هم به آن اضافه نماییم، بار فشار روانی زیادی را بر دوش می کشیم که همه آنها در کنار هم امکان دارد سلول های جسم را سرطانی کند. از طرفی، تغییر ارزش های جامعه سبب شده افراد، وقت و آرامش خویش را فدای دسترسی به امکانات رفاهی بیشتر کنند. ما در این زمینه نیازمند تغییر نگرش نسبت به سبک زندگی هستیم و باید بدانیم که سبک زندگی صحیح، اولین و اساسی ترین محور در جلوگیری از مبتلا شدن به بیماری های غیرواگیر خصوصاً سرطان بحساب می آید.
همین طور اگر بتوانیم با انتخاب روش درست و آگاهانه زندگی از مبتلا شدن به بیماری هایی مانند دیابت (قند خون) و فشار خون بالا جلوگیری نماییم، ریسک مبتلا شدن به سرطان را تا حد زیادی کاهش می دهیم.
وی ضمن اشاره به نقش گسترده نهادهای مختلف در فرایند پیشگیری می گوید: پیشگیری صرفاً وظیفه وزارت بهداشت نیست، بلکه نیازمند هماهنگی و هم افزایی بین دستگاهی است. رسانه ها، وزارت علوم، وزارت آموزش و پرورش و سایر نهادهای آموزشی و فرهنگی باید در این راه، همگام و همدل باشند. ضروری است خانواده ها و مدارس از همان دوران کودکی، شیوه صحیح زندگی را به فرزندان خود آموزش دهند و این کار تنها با برنامه ریزی دقیق، هدفمند و طولانی مدت امکانپذیر خواهد بود.
تجربه موفق غربالگری
طراح و مجری برنامه ملی مدیریت بهینه و جامع بیماری سرطان بر اهمیت مبحث غربالگری زودهنگام و بموقع بیماری سرطان تاکید می کند و می گوید: در بعضی سرطان ها خصوصاً سرطان سینه، تشخیص بموقع، تاثیر به سزایی در افزایش امید به زندگی بیماران دارد. اگر بیماری در مراحل اولیه شناسایی شود، مسیر درمان با سهولت بیشتری طی خواهد شد.
در این مراحل به علت عدم درگیری غدد لنفاوی و محدود بودن حجم بیماری، فرایند درمان سریع تر و مؤثرتر صورت می گیرد و احتمال بهبودی کامل هم بطور شایان توجهی بیشتر می شود.
این نکات، اهمیت غربالگری های منظم و آگاهانه را خصوصاً در گروههای پرخطر دوچندان می کند.
در استان قم، طرحی ملی با تولیت وزارت بهداشت، محوریت دانشگاه علوم پزشکی استان و مشارکت گسترده نهادهای اجرایی شروع شد که هدف آن مدیریت بهینه و جامع بیماری سرطان با اولویت پیشگیری و غربالگری سیستماتیک به منظور کاهش هزینه ها و پیشرفت سطح سلامت عمومی بود.
در این طرح از تکنولوژی های جدید ارتباطی بهره برداری شد که استقبال سازمان بیمه سلامت و سایر نهادهای بیمه گر را به دنبال داشت. مشارکت مؤثر خیریه ها هم نقش به سزایی در پیشبرد اهداف طرح ایفا کرد.
با تأکید بر سه سرطان شایع شامل پستان، روده بزرگ و دهانه رحم— برمبنای شاخصهای اعلام شده از طرف وزارت بهداشت— تلاش شد میزان غربالگری در جمعیت هدف افزایش یابد. با همکاری شبکه بهداشت استان، حدود ۶۰ درصد از بانوان حائز شرایط در برنامه غربالگری شرکت کردند و موارد مشکوک مورد بررسی و پیگیری قرار گرفت.
قبل از اجرای این مدل، نرخ مشارکت در اقدامات تشخیصی حدود ۲۰ درصد بود اما با اجرای طرح، این رقم به بیشتر از ۸۰ درصد ارتقا یافت. با وجود برخی مقاومت ها خصوصاً به علت ترس از اطلاع از ابتلا، حمایت روان شناسان و مددکاران اجتماعی، باعث افزایش انگیزه و مشارکت افراد شد.
دستاوردهای خوبی از اجرای این طرح به دست آوردیم که تأییدیه این مدل اجرائی را از طرف وزارت بهداشت به دنبال داشت؛ با این وجود، باید اذعان داشت که تغییر رفتارهای سلامت محور، نیازمند زمان، استمرار و آگاهی بخشی گسترده است. تلاش ما بر این است که با اطلاع رسانی مؤثر و فراهم سازی زیرساخت های لازم، سرعت اجرای غربالگری را افزایش دهیم.
در ادامه، اجرای این برنامه در دو استان اصفهان و سیستان و بلوچستان در دستور کار قرار گرفته است و با عنایت به ظرفیتهای بالای انسانی و همدلی مردم عزیز سیستانی و بلوچستانی، امید می رود این استان به الگویی موفق در اجرای طرح تبدیل گردد.
بی شک دغدغه بیماری همیشه وجود دارد اما وقتی نظامی حمایتی در قسمت مالی، خدماتی و ساختاری شکل گیرد، مردم با اطمینان بیشتری وارد مسیر پیشگیری و درمان می شوند و این باعث کاهش فشارهای روانی و اجتماعی خواهد شد.
17302
مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب