وحید دستجردی در گفتگوی تفصیلی با مهر:
نقصها غربالگری قابل اصلاح است
به گزارش سلامت باشی وزیر اسبق بهداشت با بیان این مساله که نقصها غربالگری زنان آبستن دارای ایراداتی است که باید اصلاح شوند، اظهارداشت: ارسال ژنوم به خارج از کشور برای این مورد چندسالی است که متوقف شده است.
خبرگزاری مهر؛ گروه جامعه_ساناز باقری راد: مبحث غربالگری زنان آبستن به منظور شناسایی مشکلات احتمالی جنین در ایام اخیر مورد بحث در محافل غیرعلمی قرار گرفته و برخی اظهار نظرها در این حوزه در شبکه های اجتماعی دست به دست می شود فارغ از اینکه صحت و سقم آن مورد راستی آزمایی قرار گرفته باشد. بدین منظور برای اطلاع از جزئیات نحوه انجام آزمایشات غربالگری، کشف آمارهای دقیق در ارتباط با سقط های ناشی از آن، هزینه آزمایشات و برخی دیگر از ابهامات مطرح شده به سراغ دکتر مرضیه وحید دستجردی وزیر اسبق بهداشت، مشاور رئیس سازمان تبلیغات در امور بهداشت و درمان و متخصص زنان و زایمان رفتیم تا از حقایق شائبه های مطرح شده در این حوزه اطلاع کسب نماییم.
وحید دستجردی در گفت و گو با خبرنگار مهر، با توضیح در مورد حاشیه های اخیر بوجود آمده پیرامون مبحث غربالگری حاملگی زنان اظهار داشت: در سال ۸۴ چندین استفتاء از مقام معظم رهبری در مورد ناهنجاریهای شدید جنینی گرفته شد. یکی از استفتائات این است که «آیا می توان با تشخیص قطعی بیماری در جنین هایی که گرفتار عیوب ژنتیک بوده و یا مادر آنها در طول دوران حاملگی به برخی بیماری های عفونی شدید مبتلا شده اند، پیش از دمیده شدن روح یعنی قبل ۴ ماه و ۱۰ روز، جنین را سقط کرد؟». پاسخ مقام معظم رهبری هم این است که «اگر نگهداری طفل معلول، عقب مانده و ناقص الخلقه برای والدین دارای زحمت و مشقت بیش از اندازه متعارف باشد، به مقداری که در عسر و حرج وارد می شود، اسقاط جنین قبل از دمیده شدن روح در آن مانع ندارد.
این متخصص زنان و زایمان اضافه کرد: چندین استفتاء دیگر هم از حضرت آیت الله العظمی خامنه ای با این مورد گرفته شده و به دنبال این استفتائات در سال ۸۴ یک ماده واحده در خصوص اینکه بیماری های ژنتیکی و خونی شدید جنین که باعث ایجاد عسر و حرج می شود، پیش از ولوج روح و با تشخیص سه پزشک اجازه سقط خواهند داشت، در مجلس تصویب و سپس به تأیید شورای محترم نگهبان رسید.
وی اضافه کرد: بر مبنای علم پزشکی در همه جای دنیا و در ایران ۲ الی ۲.۵ درصد از جنین ها مبتلا به ناهنجاری های بزرگ و ۸ درصد گرفتار ناهنجاری های کوچک هستند. این قانون هم درباره ناهنجاری های بزرگ است نه کوچک.
آمار سقط های درمانی سال قبل ۶۴ صدم درصد کل تولدها بوده است
مشاور رئیس سازمان تبلیغات در امور بهداشت و درمان خاطرنشان کرد: پارسال حدود ۱۲ هزار درخواست سقط درمانی به دلیل ناهنجاریهای شدید جنینی و مشکلات و مخاطرات جدی مادری به سازمان پزشکی قانونی داده شد که از این میان سازمان پزشکی قانونی به ۹ هزار مورد اجازه سقط درمانی داد. از این تعداد هم ۸ هزار و ۳۶۰ مورد به علت ناهنجاری های جنینی شدید ساختاری مانند عدم آنانسفالی و… و مابقی به علت مشکلات و ناهنجاری های ژنتیکی مانند تریزومی ۱۳ و ۱۸ و ۲۱، سندروم ادواردزو SLOS دارای مجوز سقط درمانی صادر شد. حدود ۶۰۰ مورد هم به علت مشکل و مخاطره جدی مادری برای نجات جان مادر اجازه سقط گرفتند. این رقم در مقابل تولد یک میلیون و ۲۰۰ هزار نوزاد در سال ۹۸، برابر با ۶۴ صدم درصد است که این ۶۴ صدم درصد سقط درمانی نمی تواند باعث کاهش جمعیت باشد.
وی با توضیح در مورد نحوه آزمایش های غربالگری توضیح داد: به صورت کلی یک آزمایش غربالگری خون در هفته دوازدهم حاملگی انجام می شود که این آزمایش حدود ۹۴ درصد سلامت جنین را نشان می دهد، به علاوه باید خاطر نشان ساخت که بیشتر از ۹۰ درصد مادران آبستن به صورت داوطلبانه قصد غربالگری را دارند.
حمایت بیمه پایه از آزمایشات اولیه غربالگری
وزیر اسبق بهداشت و درمان با تکیه بر اینکه انجام این آزمایش های غربالگری هزینه بالایی نداشته، اظهار داشت: میزان هزینه آزمایش دابل تست در هفته دوازدهم به صورت آزاد کمتر از ۲۰۰ هزار تومان است که همین آزمایش هم تحت پوشش بیمه پایه قرار دارد.
دستجردی افزود: به هیچ وجه در غربالگری اجبار وجود ندارد. در کتاب های علم پزشکی هم این امر تاکید گردیده است و اکثریت قریب به اتفاق متخصصان زنان و زایمان هم غربالگری را تنها بعنوان یک امکان علمی برای اطلاع از سلامت جنین به مادر پیشنهاد می دهند و در صورت عدم تمایل مادر غربالگری صورت نمی گیرد.
هیچکس نمی گوید که غربالگری بدون ایراد است بلکه اساسا مانند دیگر موضوعات نواقصی دارد که باید به جای حذف کلی آن، اصلاحات لازم در مورد آن انجام شود
وی تصریح کرد: هیچکس نمی گوید که غربالگری بدون ایراد است بلکه اساسا مانند دیگر موضوعات نواقصی دارد که باید به جای حذف کلی آن، اصلاحات لازم در مورد آن صورت گیرد.
ارسال ژنوم به خارج از کشور کذب محض است
وی ضمن اشاره به مبحث ارسال ژنوم مردم به خارج از کشور خاطرنشان کرد: در صورت نتیجه مشکوک و یا پر خطر غربالگری، مادر تحت آزمایش خون تشخیصی به نام «دی ان ای بدون سلول» قرار می گیرد که این آزمایش در ایران انجام می شود و این مورد که ژنوم مردم ایران برای این آزمایش به خارج از کشور ارسال می شود، کذب است و بر مبنای اطلاعات دقیق، این آزمایش در داخل کشور و توسط آزمایشگاه های داخلی انجام می شود.
وزیر اسبق بهداشت و درمان تصریح کرد: ۹۴ درصد از کسانی که آزمایشات اولیه غربالگری را داده اند و سالم اعلام می شوند، به آزمایشات تکمیلی نیازی ندارند و آزمایش خون دی ان ای بدون سلول برای حدود ۵ درصد افرادی که جواب آزمایش اول آنها مشکوک یا پر خطر گزارش شده، انجام می شود. هزینه آزمایش دی ان ای بدون سلول بین ۳ تا ۳.۵ میلیون تومان بوده که هنوز تحت پوشش بیمه های پایه قرار نگرفته است. البته وزارت بهداشت در تلاش است بتواند این آزمایشات را تحت پوشش بیمه پایه قرار دهد.
این مبحث که ژنوم مردم ایران برای آزمایشات غربالگری به خارج از کشور ارسال می شود، کذب است و بر مبنای اطلاعات دقیق، این آزمایش در داخل کشور و توسط آزمایشگاه های داخلی انجام می شود
دستجردی در پاسخ به این سؤال که آیا پزشکان برای انجام سقط جنین های دارای مشکل، مادران را اجبار می کنند یا خیر اظهار داشت: هیچ الزامی وجود ندارد و برای انجام آزمایشات غربالگری هم پزشکان تنها به مادران پیشنهاد می دهند. در صورت وجود هر گونه مشکل در آزمایش غربالگری هم هیچ اجبار و تشویقی برای سقط صورت نمی گیرد و تمامی این موارد با تصمیم مستقیم والدین انجام می شود.
وی ضمن اشاره به مراحل سقط قانونی جنین عنوان کرد: مواردی که طبق آزمایش غربالگری و اعلام نظر پزشک به پزشکی قانونی ارجاع داده می شوند، حتما بایستی تائید کاریوتایپ ناهنجاری ژنتیکی که توسط آمینیوسنتز صورت می گیرد را عرضه کنند و یکی از موارد مورد نظر سازمان پزشکی قانونی سن جنین پیش از ولوج روح است که باید کمتر از ۱۸ هفته و ۶ روز باشد و حتی اگر یک روز بیشتر از این تاریخ باشد، با وجود هر نوع ناهنجاری و مشکل باز هم اجازه سقط داده نمی گردد.
این متخصص زنان و زایمان عنوان کرد: در سال ۹۸ هم ۱۲ هزار مورد به علت انجام آزمایشات غربالگری و وجود ناهنجاری کوچک یا بزرگ در جنین تقاضای سقط داشتند که از این تعداد تنها ۸ هزار و ۳۶۰ مورد اجازه سقط را دریافت نمودند. در این میان اگر کسی هم با علم به این مسئله قصد نگهداری فرزند خویش را داشته باشد هیچ گونه مشکلی وجود ندارد و از جانب پزشکان مورد حمایت قرار می گیرد.
عدم تاثیر سقط های درمانی در کاهش جمعیت
مشاور رئیس سازمان تبلیغات در امور بهداشت و درمان با اشاره به اینکه موارد سقط درمانی جزو مصادیق ضد جمعیتی نیست، اظهار داشت: در گذشته در صورت مشخص شدن وجود مشکل برای جنین و عدم مجوز قانونی برای انجام سقط درمانی، شاهد سقط های غیرقانونی بودیم که بسیار خطرناک می باشد و برای مادر تبعات فراوانی داشت، اما هم اکنون در صورت مشخص شدن نقص جدی این کار به صورت قانونی و علمی و با کمترین خطر برای مادر انجام می شود.
دستجردی تصریح کرد: این در شرایطی است که بعضی می گویند که مادران بلافاصله بعد از وجود یک مشکل در آزمایش غربالگری اول، مبادرت به سقط می کنند اما اصلاً روند سقط درمانی و اجازه پزشکی قانونی برای سقط بدین شکل نیست.
برخی می گویند که مادران بلافاصله بعد از وجود یک مشکل در آزمایش غربالگری اول، مبادرت به سقط می کنند اما اصلاً روند سقط درمانی و اجازه پزشکی قانونی برای سقط بدین شکل نیست
وی عنوان کرد: این ارقامی که گفته می شود ۲۰ هزار نفر سقط درمانی می کنند، حقیقت ندارد. اگر دولت و مجلس به دنبال کمک هستند باید به جای بزرگ کردن موضوع، آزمایش «دی ان ای بدون سلول» را تحت پوشش بیمه قرار دهند. این مورد نیازی به تاییدیه مجلس هم ندارد و تنها بسته به توافق وزارت بهداشت و سازمان های بیمه گر است.
مشاور رئیس سازمان تبلیغات در امور بهداشت و درمان با توضیح درباره شائبه های بوجود آمده در مورد مضرات غربالگری برای مادران و ایجاد فشارهای روانی در زنان اظهار داشت: اساسا انجام تست های غربالگری و اطمینان یافتن مادر از سلامت جنین ایجاد اضطراب نمی کند بلکه ممنوعیت انجام این آزمایشات و عدم اطمینان مادر از سلامت جنین عامل ایجاد اضطراب و استرس برای مادران آبستن است.
این متخصص زنان و زایمان با توضیح درباره ۱۶ درصد خطای کاذب آزمایشات غربالگری اظهار داشت: تمامی آزمایشات در رده های مختلف و در همه جای جهان دارای مقداری خطا است و این آزمایش هم مستثنی نیست. اما باید این آزمایشات در آزمایشگاه های مرجع و تخصصی کشور صورت گیرد. آزمایشگاه های مرجع رنج حدود ۵ تا ۶ درصد مثبت کاذب دارند که برابر با نرم جهانی است.
وی در پاسخ به این سؤال که تمامی شهرها و شهرستان های کشور مجهز به این آزمایشگاه ها نیستند، خاطرنشان کرد: چاره این مورد بسیار ساده است ما باید به جای ممنوع کردن انجام این آزمایشات، نسبت به استاندارد سازی آزمایشگاه ها اقدام نماییم و وزارت بهداشت در جهت توسعه آزمایشگاه های استاندارد در نقاط مختلف کشور اقدام نماید.
این متخصص زنان و زایمان افزود: وزارت بهداشت می تواند با برگزاری دوره های آموزشی کوتاه مدت برای تمامی آزمایشگاه های کشور و استاندارد سازی تجهیزات مورد نیاز آنها و ابلاغ پروتکل های انجام آزمایشات لازم به این آزمایشگاه ها، آزمایشگاه های مرجع استاندارد برای این امر مهم را ایجاد و به آزمایشگاه هایی که استانداردهای لازم برای آزمایشات غربالگری سلامت جنین را ندارند، تا پیش از تکمیل شدن اجازه فعالیت ندهد.
ماجرای مصوبه اخیر مجلس درباره «حذف غربالگری»
وی ضمن اشاره به مصوبه اخیر مجلس درباره حذف غربالگری از شبکه بهداشت اظهار داشت: برپایه متن ماده ۴۰ طرح تعالی جمعیت، غربالگری باید از شبکه بهداشت حذف شود. یک سوم از زنان کشور تحت پوشش شبکه بهداشت هستند و دو سوم باقی مانده هم خارج از شبکه بهداشت قرار دارند. از سال ۹۵ انجام غربالگری در شبکه بهداشت گنجانده شده و حال با حذف این امر از این شبکه شاهد عدم امکان انجام آزمایش های غربالگری برای زنان تحت پوشش شبکه بهداشت بخصوص در روستاها و مناطق حاشیه ای هستیم.
براساس متن ماده ۴۰ طرح تعالی جمعیت، غربالگری باید از شبکه بهداشت حذف شود، با حذف این امر از این شبکه شاهد عدم امکان انجام آزمایش های غربالگری برای زنان روستاها و مناطق حاشیه ای خواهیم بود
مشاور رئیس سازمان تبلیغات در امور بهداشت و درمان خاطرنشان کرد: در ادامه این ماده آمده است؛ هر گونه تشویق، اجبار و اکراه برای غربالگری از جانب پزشکان ممنوع می باشد و اگر در راه غربالگری به هر علت سقط صورت گیرد پزشک مربوطه مسئول است. این موارد سبب می شود ۲۰ تا ۲۵ درصد از سقط های بی جهت و خود به خودی در کشور، برگردن پزشکان بیفتد.
دستجردی اظهار داشت: تشویق و اجبار به غربالگری توسط پزشکان از قبل هم وجود نداشته و پزشکان تنها انجام آنرا پیشنهاد می دهند.
وی با اشاره به اینکه در کشور بیشتر از ۴۵۰۰ متخصص زنان و زایمان داریم، خاطرنشان کرد: در صورتیکه هر خانم آبستن از رویه تشخیصی و درمانی پزشک خود رضایت نداشته باشد یا حس کند که آن پزشک قصد اجبار به غربالگری دارد، با عنایت به تعدد پزشکان زنان در کشور، امکان انتخاب پزشک دیگری برای وی وجود دارد.
امکان اصلاح نقصها غربالگری به جای حذف آن
مشاور رئیس سازمان تبلیغات در امور بهداشت و درمان با اشاره به اینکه ابراز مسائل غیر علمی غربالگری تنها به این مورد صدمه می زند، اظهار داشت: تمامی اشکالات و اعتراضات موجود به غربالگری قابل اصلاح است و با چند آیین نامه و دستورالعمل مسائل قابل حل بوده و هم اکنون دستورالعمل های در ارتباط با انجام غربالگری در حال اصلاح است. الان هم دست اندرکاران غربالگری در وزارت بهداشت مبادرت به بازنگری مجدد دستورالعمل آن کرده و از سال قبل هم اصلاحیه غربالگری در کشور در حال اجرا می باشد.
دستجردی خاطرنشان کرد: انجام غربالگری از سال ۹۵ وارد شبکه بهداشت شده و امکان دارد اجرای آن دارای نواقصی باشد با این وجود باید نسبت به اصلاح این نقصها اقدام نماییم نه اینکه به صورت کلی آنرا حذف یا متخصصین را از انجام آن بترسانیم.
منبع: سلامت باشی
مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب